ZooParc Overloon
Een kijkje achter de schermen bij dierverzorger Koen
Koen is dierenverzorger, teamleider over andere dierenverzorgers én hij gaat over de medicatie en afstemming met de dierenarts over de gezondheid van de dieren in ZooParc. Eigenlijk zijn de dierenverzorgers in ZooParc verdeeld over het bovenste en onderste deel van het park. Zoals je eerder hebt kunnen lezen, is Tom met zijn team verantwoordelijk voor het onderste gedeelte van het park. Koen is met zijn team verantwoordelijk voor het bovenste deel van het park. Koen heeft de HBO studie diermanagement gevolgd, dat is te vergelijken met MBO dierveehouderij, maar dan voor andere diersoorten. Het is voor dierenverzorgers vooral noodzakelijk om veel meters te maken in de praktijk om zo steeds meer te leren en te kunnen. Koen kan het weten, want hij werkt al bijna 20 jaar in dierentuinen!
Koen heeft een afwisselende baan, hij werkt regelmatig op kantoor, maar ook tussen de dieren. Op kantoor houdt hij zich voornamelijk bezig met het transport van de dieren, regelt de groenvoorziening en (medische) dieradministratie. Hierin wordt bijgehouden welke dieren er geboren worden, wie de ouders zijn, welk chipnummer het dier heeft, of deze aan de medicatie zit en of er ooit röntgenfoto’s zijn gemaakt. Ook heeft hij veel contact met dierenartsen en andere dierentuinen in verband met fokprogramma’s, op deze manier wordt er veel informatie uitgewisseld, zo leert hij elke keer weer wat bij.
Bij sommige diersoorten wordt het verblijf schoongemaakt terwijl de dieren nog in het verblijf staan. Maar hoe wordt dit bepaald? In dierentuinen worden dieren ingedeeld in verschillende categorieën, deze zijn gebaseerd op hoe gevaarlijk de dieren zijn. In categorie A vallen de gevaarlijkste dieren zoals de leeuwen, cheeta’s, tijgers, fossa’s en wilde honden. Dat zijn met name de vleeseters. Dierenverzorgers komen bij deze dieren nooit in het verblijf wanneer de dieren daar zelf nog rondlopen. Deze dieren gaan eerst naar binnen voordat hun verblijf wordt schoongemaakt of eten wordt verstopt in het verblijf. Bij andere diersoorten uit een andere categorie kunnen de dierverzorgers wel hun werkzaamheden uitvoeren terwijl de dieren nog in het verblijf aanwezig zijn. Denk bijvoorbeeld aan de ringstaartmaki’s, die zijn juist erg nieuwsgierig!
Koen vindt de fossa’s erg mooie, bijzondere dieren. Het zijn vleeseters en vallen daarmee ook in categorie A. De dierenverzorgers komen dan ook nooit bij de fossa’s in het verblijf. De fossa wordt gezien als een kwetsbare diersoort. Het leefgebied wordt steeds kleiner in het wild en het dier wordt daarom ook met uitsterven bedreigd. Daarom is er een fokprogramma voor de fossa. ‘Het kostte veel tijd en geduld en het is erg zeldzaam, maar uiteindelijk was het een bekroning op ons werk dat het allereerste fossa jong in Nederland werd geboren in ZooParc! Dat was erg bijzonder!’, aldus Koen.
‘Bij de meeste dieren gaat de liefde door de maag. Wanneer zij vaak door dezelfde persoon worden gevoerd, zullen zij je waarschijnlijk wel herkennen. Dit is vooral het geval bij de mensapen.’, aldus Koen. Als Koen zelf als bezoeker door het park loopt, merkt hij goed welke dieren hem herkennen, zelfs zonder zijn blauwe werkpolo en op andere tijdstippen.
De dierverzorgers herkennen de meeste dieren zelf ook, zelfs bij naam. Bij dieren zoals de piranha’s is het natuurlijk wat anders, maar de meeste dieren zijn wel individueel te herkennen. Om het makkelijker te maken heeft elk dier ook een chip, net zoals honden en katten. Het chipnummer is gekoppeld aan alle informatie over het dier. De plek van de chip is vaak wel anders dan bij huisdieren, er moet namelijk worden voldaan aan de regels van de Europese databank. Hierin staat geregistreerd waar de chip zich moet bevinden. Op de foto zie je het apparaat waar de chips mee worden gelezen.
Dieren zoals apen en giraffen zijn wat makkelijker te herkennen aan persoonlijke/uiterlijke kenmerken. Maar bij dieren waar dit niet het geval is, zoals vogelsoorten, wordt er gebruik gemaakt van gekleurde bandjes. Dit hebben de dierverzorgers zelf verzonnen! Mannetjes en vrouwtjes worden uit elkaar gehouden door het bandje juist links of rechts om te doen, zodat de verzorgers ook van een afstand kunnen zien om welk dier het gaat. Wanneer het geslacht nog niet is bepaald, hebben de dieren nog een standaard samenstelling van kleuren, deze wordt later dan afgeknipt en met de kleuren voor man/vrouw aangedaan.
Bij calamiteiten is Koen de aangewezen persoon om een dier te verdoven. Dit moet soms gebeuren met een blaaspijp of geweer. Dat is dan vaak zo bij categorie A dieren. Niet alleen bij leeuwen en tijgers wordt er dan voor een blaaspijp gekozen, maar ook bij herten bijvoorbeeld! Herten zijn namelijk erg schuw en dan kun je niet dichtbij komen. Daarom wordt ervoor gekozen om bij herten, leeuwen en tijgers medicatie of verdoving vaak toe te dienen doormiddel van een blaaspijp.
Bij de meeste dieren gebeuren kleine, simpele operaties in ZooParc zelf. Daar is een speciale dierenartsruimte voor. Bij grote en/of gevaarlijke dieren worden veel medische ingrepen in het verblijf van het dier zelf gedaan. Alle apparatuur is mobiel zodat dit meegenomen kan worden in het verblijf. Je wil namelijk niet dat een leeuw eerder uit zijn narcose komt en dan midden in de praktijk staat!
Alle ingrepen worden eerst overlegd met de dierenarts, doormiddel van foto’s en filmpjes. Soms kan het dier gemakkelijk met de auto vervoerd worden en naar een lokale dierenarts, waar ook mensen met hun huisdieren komen, zoals katten, honden en paarden. ‘Ja, het komt wel eens voor dat we dan bijvoorbeeld met een ringstaartmaki naar een dierenarts gaan.’, aldus Koen. Het ligt er dan wel aan wat de klachten zijn en hoe acuut het is. Leeuwen, tijgers en andere grote dieren krijgen medische assistentie op locatie in het verblijf. In totaal zijn er in ZooParc wel 300 dieren van 83 verschillende diersoorten, er is er altijd wel eentje die iets heeft natuurlijk.
Het gebeurt natuurlijk ook wel eens dat er een dier overlijdt. Vaak wordt dit dier dan onderzocht door studenten en medewerkers van de diergeneeskunde afdeling in Utrecht. Daar onderzoeken ze dan waar het dier aan is overleden. Vogels worden bijvoorbeeld vaak getest op de vogelgriep.
De dieren in ZooParc worden getraind om de verzorging makkelijker te maken. Zo worden giraffen getraind om een hoef op te kunnen tillen en aan de verzorgers te kunnen tonen. Giraffen zijn zenuwachtige dieren dus het is belangrijk om deze grote dieren te trainen, zodat zij weten wat ze kunnen verwachten. Binnen team dierverzorging heeft ieder zijn eigen kwaliteiten, zo houdt de een zich bezig met voederpresentaties en richt de ander zich op het trainen van de dieren. Dit is voor de dieren ook makkelijker, omdat de stem/klank van de trainer op deze manier hetzelfde blijft en herkenbaar voor ze wordt.
Bij ZooParc wordt regelmatig het dierenwelzijn gemeten. Er wordt geobserveerd hoe de dieren zich gedragen en welke mogelijkheden zij bijvoorbeeld hebben in het verblijf. Dit wordt vergeleken met andere dierentuinen. Ook mogen de dieren zelf kiezen of zij binnen of buiten willen slapen. Om het dier wat uit te dagen wordt het eten vaak op andere tijdstippen en in verschillende hoeveelheden aangeboden én wordt het vaak verstopt in het verblijf. In het wild moeten de dieren namelijk ook op zoek naar hun eigen voedsel, dus ze moeten er wel een beetje moeite voor doen!
Dat kan! Ontdek keeper for a day!
